Bouwsector in houdgreep van neerwaartse faalspiraal

Deel 1/4 van onze blogserie over bouwfalen

Jaarlijks lopen de faalkosten in de Nederlandse bouwsector in de miljarden. Vier op de tien bouwbedrijven schatten dat de faalkosten meer dan 5% bedragen. En dat terwijl de winstmarges van bouwbedrijven vaak slechts 2-3% zijn. Je zou denken dat het beperken van de faalkosten bovenaan de prioriteitenlijst van menig bouwbedrijf staat. Maar in de praktijk blijkt het lastig op te lossen. Sterker nog: door de reactie op dit probleem worden de faalkosten alleen maar hoger. We leggen het uit aan de hand van de neerwaartse faalspiraal. 

De bouw is een fantastische sector die schitterende dingen maakt. Dat staat buiten kijf. Maar er worden ook veel fouten gemaakt. De voorbeelden zijn talrijk: soms worden plannen onjuist uitgevoerd, soms zijn de plannen zelf onjuist. De ene keer zijn er leveringsproblemen en de andere keer ontstaat er trilschade. Deze bouwfalen leiden allemaal tot faalkosten. Deze kosten bestaan hoofdzakelijk uit arbeidskosten, materiaalkosten voor reparatie en schadevergoedingen. Naast geld kosten bouwfalen ook nog eens tijd, een schaars goed. 

Complexe wirwar

Bouwprojecten zijn vaak een complexe wirwar van processen en partijen. Telkens wordt er iets nieuws gebouwd op een locatie met unieke kenmerken. De projecten zijn opgebouwd uit fases waar steeds weer andere partijen bij betrokken zijn. Ontwerp en uitvoering lijken soms totaal verschillende eilanden binnen het project. De partij die de projecten ontwerpt, hoeft het niet te bouwen. De partij die het bouwt heeft het zelf vaak niet ontworpen. Bovendien werken binnen fases vaak verschillende partijen met elkaar samen (en langs elkaar heen). Per project verschilt de samenstelling van partijen weer, waardoor er in de samenwerking en communicatie allerlei problemen kunnen ontstaan. Een foutje in de overdracht is zo gemaakt. Een kleine miscommunicatie leidt zomaar tot grote problemen. 

Lagere kostprijs = hogere faalkosten

Omdat de winstmarges laag zijn, is het voor bouwbedrijven aantrekkelijk om de kostprijs te drukken. Dat gaat ten kosten van het investeren in de kwaliteit van het werk en het verbeteren van de processen. Ondertussen kampt de bouwsector met een personeelstekort, waardoor de tijds- en werkdruk de kans op fouten nog eens vergroten. Met als gevolg dat de marges verder dalen en er bij een volgend project nog meer op de kostprijs wordt beknibbeld. Met als gevolg dat de kans op fouten nog groter wordt. Zie daar: de neerwaartse faalspiraal. 

Geen tijd voor een slechte voorbereiding = hogere faalkosten

Volgens een onderzoek van ABN AMRO ontstaat ruim de helft van de faalkosten tijdens de uitvoerfase. Moeten de aannemers en onderaannemers aan de schandheipaal genageld worden? Dat is te kort door de bocht. Veel problemen hadden voorkomen kunnen worden met een goede voorbereiding. Maar daar wringt precies de schoen met de stalen neus. Uit hetzelfde onderzoek van de bank blijkt namelijk dat tijdsdruk de voornaamste oorzaak is van faalkosten. We weten allemaal dat een goede voorbereiding tijd kost. Maar waar haal je dat vandaan als tijdsdruk het grootste probleem is? En dan zwijgen we nog over het feit dat bouwfalen veel tijd kosten. De fouten moeten immers weer worden hersteld. Een voorbereiding onder tijdsdruk kost dus uiteindelijk meer tijd. Zo zitten we ook hier in een vicieuze faalcirkel. 

Verschillen per type project

Gelukkig gaat het niet altijd mis. Sommige projecten zijn vatbaarder voor faalkosten dan andere. Cijfers laten zien dat het standaardiseren van processen leidt tot een significante daling van de faalkosten. Dat zie je bijvoorbeeld aan de lagere faalkosten van woningbouwers. Daar wordt namelijk steeds vaker gebruik gemaakt van prefab en zijn de processen gestandaardiseerd. Dat kan natuurlijk niet bij elk project, maar wat wel loont is om zoveel mogelijk met dezelfde partijen samen te werken. Daarnaast is een risico-analyse onmisbaar om faalkosten te voorkomen. 

Vervolg

In de volgende blogs van deze serie gaan we dieper in op de oorzaken (deel 2) en de gevolgen van bouwfalen (deel 3). In de laatste blog van deze serie geven we praktische tips om faalkosten te voorkomen (deel 4). Zo hopen wij ons steentje bij te dragen aan het doorbreken van de neerwaartse faalspiraal.