19 september 2021

Grondwater in kelder na vervanging riolering

Met enige regelmaat krijgen wij in onze schade praktijk te maken met vochtproblematiek in kelders. Komt dit door vervanging van de  riolering?

Vochtproblemen in kelders na het uitvoeren van rioleringswerken in de straat blijft een probleem. Hoe zit dit eigenlijk?

Met enige regelmaat krijgen wij in onze schade praktijk te maken met vochtproblematiek in kelders. Met diezelfde regelmaat is ook kort voor het ontstaan van het vochtprobleem de riolering in de straat vernieuwd, in opdracht van de gemeente.

Op die momenten ontstaat er een interessante dynamiek tussen de woningeigenaren, gemeente, aannemer èn schade expert. De woningeigenaren verwijten de gemeente en de uitvoerend aannemer dat zij schade hebben veroorzaakt aan de kelder. "Er heeft al decennia geen water in mijn kelder gestaan en nu toevallig nadat de werkzaamheden met die grote kranen en zware trillingen zijn uitgevoerd is de kelder lek" , is een veelgehoorde zin wanneer wij aan de keukentafel de gebeurtenissen met de woningeigenaren bespreken. "Ook de bouwkundige vooropname toont aan dat er geen vochtproblemen waren in de kelder. Dat is zelfs specifiek benoemd en gefotografeerd", volgt daar steevast achteraan.

Allemaal feiten die kloppen. Maar wat is er nu daadwerkelijk aan de hand, en hoe zit dit juridisch in elkaar? Wij zullen een toelichting geven:

Wat voor water is dit?

Het water dat na een vervanging van een hoofdriolering in de straat de kelders bereikt is grondwater. Dit is water dat via oppervlakte water in de bodem is gezakt. Ook regenwater wordt in de bodem opgenomen en zakt tot het niet verder kan door een bodemlaag die geen water doorlaat. Boven deze laag raakt de grond ‘verzadigd'. De hoogte waar deze verzadiging optreedt (de hoogte waar de grond geen water meer kan opnemen), is de grondwaterstand. Het water eronder noemen we grondwater. In het westen van Nederland zit het grondwaterpeil soms maar enkele decimeters onder het maaiveld. In andere gebieden, zoals de Veluwe, ligt het juist tientallen meters diep.

Hoe komt grondwater "ineens" in de kelder na een rioleringsvervanging?

De achterliggende reden dat een rioleringsstreng vervangen wordt is dat de bestaande riolering door veroudering of verzakkingen lek is geraakt. Het lekraken is op zich niet zo'n probleem qua vervuiling van de omgeving met rioolwater, maar meer dat de riolering zich gaat gedragen als drainage.

Je ziet de principewerking van een drainage. De riolering onttrekt grondwater dat altijd naar een lager gelegen direct verbonden punt wil stromen. Dit heeft een verlagend effect. Op het moment dat dit tot onder het niveau van de aanlegdiepte van de kelder onttrokken wordt zal de kelder altijd "droog" zijn.

Het kenmerk van nieuwe riolering is dat deze geheel is afgesloten en dat daardoor de drainerende functie niet meer aanwezig is. De grondwaterstand zal zich herstellen op het "natuurlijke" niveau, zoals dat op het plaatje aan de achterzijde van de woning voordoet. Kelderwanden kunnen daardoor weer belast worden met grondwater en ogenschijnlijk jarenlange droge kelders veranderen in een bak met water.

Wie is er verantwoordelijk voor de schade en/of herstelkosten?

De woningeigenaren worden in een dergelijk proces geconfronteerd met een onaangename verassing en willen de kosten voor het waterdicht maken van de kelder op de veroorzaker verhalen. Hoe zit dit juridisch in elkaar?

In Nederland is het zo geregeld dat iedereen zich dient te houden aan de wet, in dit geval de Woningwet. Het komt erop neer dat de eigenaar verantwoordelijk is voor de vochtdichtheid van de verblijfsruimten in de eigen woning.

De bouwregelgeving verplicht niet tot het waterdicht maken van ruimten beneden de begane grondvloer. Tenzij deze ruimten als een zogenoemd verblijfsgebied worden gebruikt, dat wil zeggen ruimten waar mensen regelmatig verblijven. Hiervoor is in de bouwregelgeving bewust gekozen. Gemeenten hoeven in hun beleid dan ook evenmin als uitgangspunt een grondwatersituatie te hanteren, waarbij kelders of kruipruimten gevrijwaard worden van grondwateroverlast. Kelders en kruipruimten zijn namelijk geen verblijfsruimten.

De wetgeving geeft verder aan dat de particulier zelf moet zorgen (via bouwkundige en/of waterhuishoudkundige maatregelen en voorzieningen) dat zijn gebouw voldoet aan wensen die hij daarbovenop zelf heeft ten aanzien van het object.

Concreet houdt dit in dat de woningeigenaar derhalve zelf zorg dient te dragen voor de waterdichte afsluiting van de kelder!

Schade aan roerende goederen die in de kelder waren opgeslagen is veelal te verhalen op de eigen inboedel verzekering. De meeste verzekeraars dekken schade door water indien dit door een onvoorzien voorval in jouw kelder terecht komt. Advies: controleer jouw polisvoorwaarden!

Waarom ontstaat nog steeds zoveel discussie over schade door "lekke" kelders?

Het is gewoon een heel erg vervelende situatie als uit het ogenschijnlijke niets ineens water de kelder van een omwonende binnendringt. Dit dringt letterlijk door tot in de persoonlijke levenssfeer van een bewoner. De bewoner kan zich in zijn woonveiligheid aangetast voelen wat de reden kan zijn voor emotionele reacties na een doeltreffende afwijzing van zijn schade claim door de gemeente of aannemer.

Dit is een bewoner niet kwalijk te nemen. Naar onze mening ligt hier een belangrijke informatieve taak van de zijde van de uitvoerende partij. Indien bouwers rioleren in gebieden waar de riolering in het grondwater ligt dan is informatievoorziening vooraf naar de omwonenden onontbeerlijk om vervelende discussies achteraf te voorkomen. Een keukentafelgesprek door de omgevingsmanager of ten minste een brief over de voor- en nadelen van een nieuw hoofdriool zal de claimbereidheid van de omwonenden met 80% verminderen.

Deze informatievoorziening vooraf stoelt op het principe van een bouwkundige vooropname. Het creëert bewustwording bij de omwonenden over de bouwkundige staat van de eigen woning.

Wat kunnen de expertisebureau's hierin betekenen?

Expertisebureau's die zich bezig houden met bouwkundige vooropnamen en schaderegelingen, hebben veel ervaringskennis. Dus ervaring met schaderisico's door bepaalde werkzaamheden en ervaring met het omgaan met omwonenden cq. onderhandelingsprocessen. Tot slot: een omgevingsrisico rapportage is bij een infrastructureel werk wellicht een goede investering!

Gerelateerde diensten

Bouwkundige opname

Voorkom onnodige discussies en laat Quattro Expertise een bouwkundige opname uitvoeren.

Lees meer

Monitoringsplan

Een monitoringsplan beschrijft de risico's en maatregelen voor de omgeving van een project.

Lees meer

Grondwaterstandmeting

Met een grondwaterstandmeting meten wij invloed op het grondwaterpeil.

Lees meer